Wyzwania i możliwości sektora deep-tech w Polsce w 2024 roku

Rok 2024 zapowiada się dla sektora deep-tech jako rok pełen wyzwań. Mimo dynamicznego rozwoju i rosnącego zainteresowania inwestorów, firmy z tego sektora napotykają na istotne przeszkody związane m.in. z dostępem do talentów oraz finansowaniem.

Wg danych Eurostatu Polska cierpi na niedobór pracowników w dziedzinach związanych z technologią i innowacjami. Potwierdza to raport Fundacji Startup, z którego wynika, że aż 52% polskich startupów ma problem z pozyskaniem pracowników. Sektor deep-tech wymaga wysoko wykwalifikowanej kadry, a konkurencja o najlepszych specjalistów jest ogromna zarówno na rynku krajowym, jak i międzynarodowym.Polskie uczelnie techniczne, mimo że kształcą dużą liczbę inżynierów, często nie są w stanie nadążyć za dynamicznie zmieniającymi się wymaganiami rynku pracy w sektorze deep-tech.Ponadto, wielu absolwentów wybiera pracę za granicą, co dodatkowo pogłębia problem braków kadrowych w Polsce. Pozycja polskich startupów w walce o przyciągnięcie talentów jest trudna, ponieważ mierzą się z wieloma wyzwaniami, takimi jak:

• polski ekosystem deep-techowy nie jest tak rozwinięty jak np. USA czy Europy Zachodniej, co oznacza, że dostęp do wysoko wykwalifikowanych pracowników z doświadczeniem w tej dziedzinie jest ograniczony.
• duże firmy i zagraniczne startupy mogą oferować wyższe wynagrodzenia, lepsze benefity i większe możliwości rozwoju kariery, co czyni je atrakcyjniejszymi dla talentów.
• startupy często mają problemy z pozyskaniem kapitału, co utrudnia im inwestycje w rozwój technologiczny i rekrutację pracowników.

Z drugiej strony, istnieją również pewne pozytywne czynniki, które mogą sprzyjać polskim deep-techom w walce o talenty:

• w Polsce powstaje coraz więcej inkubatorów, akceleratorów i programów wsparcia dla startupów deep-techowych, co przyczynia się do rozwoju tej branży i zwiększa dostępność talentów.
• Polska posiada dobrze wykształconą kadrę inżynierską i informatyczną, co stanowi potencjał dla rozwoju deep techu.
• Koszty życia w Polsce są niższe niż w wielu krajach zachodnich, co może stanowić atut dla startupów deep-techowych w rekrutacji zagranicznych talentów.

Finansowanie jest kluczowym elementem rozwoju firm deep-tech. W Polsce w 2024 roku dostęp do kapitału pozostaje sporym wyzwaniem, mimo rosnącego zainteresowania inwestorów venture capital (VC). Z raportu Polskie Startupy 2023, opublikowanego przez Fundację Startup Poland, możemy wywnioskować, że kapitał udziałowy i dotacje unijne są dwoma głównymi źródłami finansowania dla polskich startupów.Wg raportu „Transakcje na polskim rynku VC 2023” autorstwa PFR Ventures i Inovo łączna wartość inwestycji udziałowych w 2023 r w polskie startupy wniosła 2,1 mld pln tj. o 42% mniej niż w 2022 roku. Jeszcze większy spadek odnotowano w I kwartale 2024 roku, w którym wartość inwestycji wyniosła 173 mln zł, o 61% mniej niż w analogicznym okresie 2023 roku. Szacujemy, że co najmniej 30% tych inwestycji dotyczyło spółek deep-tech (sama runda inwestycyjna ElevenLabs w 2023 roku wyniosła 73 mln euro).  Perspektywy na 2024 rok wg różnych szacunków nie zakładają znaczącego wzrostu wartości inwestycji VC. Sytuacja może się nieco poprawić w drugiej połowie roku pod warunkiem uruchomienia środków publicznych z programu FENG.Finansowanie dotacyjne, które pochodzi głównie z funduszy unijnych i krajowych programów wsparcia, stanowiło dotychczas znaczącą część źródeł finansowania dla firm technologicznych w Polsce. Środki unijne były powszechnie dostępne również dla startupów na wczesnym etapie rozwoju co zapewniało dywersyfikację źródeł pozyskiwania kapitału. Obecnie rynek dotacji unijnych nie wygląda już tak korzystnie jak to było w perspektywie unijnej na lata 2014-2020. Rozstrzygnięcie dotychczas przeprowadzonych konkursów dotacyjnych w ramach największego instrumentu wspierającego innowacje tj. ścieżka SMART programu FENG okazało się niekorzystne dla startupów, a w szczególności dla tych rozwijających innowacje przełomowe. Najbardziej ucierpiała branża biotechnologiczna, ale także kosmiczna i AI. Na posiedzeniach Komitetów Monitorujących FENG postulowano o pilne zmiany w podejściu do oceny wniosków, bowiem bez publicznego wsparcia dla rozwoju innowacji przełomowych w Polsce, sektor deep-tech czekają trudne czasy.  Do możliwości zaliczamy coraz większe zainteresowanie inwestycjami w deep-tech, coraz więcej funduszy venture capital i aniołów biznesu dostrzega potencjał tej branży, a także coraz więcej korporacji inwestuje w startupy deep-techowe.

 

Sektor deep-tech w Polsce ma ogromny potencjał, ale aby go w pełni wykorzystać, konieczne jest pokonanie licznych wyzwań. Kluczowe jest inwestowanie w edukację techniczną i tworzenie warunków, które przyciągną i zatrzymają talenty w kraju. Jednocześnie, rozwój zróżnicowanych form finansowania, zarówno dotacyjnego, jak i udziałowego, jest niezbędny, aby wesprzeć młode firmy technologiczne na ich drodze do sukcesu. Pomimo istniejących trudności, rosnące zainteresowanie inwestorów daje nadzieję na dynamiczny rozwój sektora deep-tech w Polsce w nadchodzących latach.